بررسی تغییرات طولی رودخانۀ کارون با استفاده از روش میانگین جهت دار خطی (منطقۀ مورد مطالعه: از شوشتر تا اروند)

تأسیسات زیربنایی مهم کشاورزی، پروژه های عمرانی ، صنعتی ، شهری و نیاز اجتماعات واقع در حاشیۀ رودخانۀ کارون به آب و رسوب این رودخانه، زیان های ناشی از تغییرات ژئومورفولوژیکی، تغییرات گستردۀ پیچان رودها در مسیر رودخانه و نقش آن ها در تغییرات طبیعی ، اقتصادی و اجتماعی، سبب تئوری بررسی تغییرات این رودخانه شده است. مقالۀ حاضر به بررسی تغییرات طولی رودخانۀ کارون با استفاده از روش میانگین جهت دار خطی می پردازد. این روش در بررسی تغییرات طولی و عرضی رودخانه ها کارایی بالایی دارد، از نظر زمانی سریع تر است و نتایج بهتری نیز ارائه می دهد. محدودۀ مورد مطالعه قسمت انتهایی رودخانۀ کارون در جلگۀ آبرفتی خوزستان واقع است و 74/368 کیلومتر طول دارد. این محدوده بر اساس ویژگی های هندسی، ساختار زمین شناسی و شیب به 13 بازه تقسیم شده است. این بازه ها از نظر ویژگی های مورفومتریک تفاوت ها و تشابه های زیادی دارند که الگوهای خاصی را ایجاد کرده اند. دورۀ بررسی تغییرات طولی رودخانۀ کارون در زمان 52 ساله ای از 1955 تا 2007 است. داده های مورد نیاز از تصاویر ماهواره ای، نقشه های توپوگرافی و پیمایش های میدانی به دست آمده اند. بررسی ها نشان می دهند که تغییرات مسیر رودخانه سبب تغییر ساختارهای زیست محیطی مرتبط با رودخانه می شوند و الگوهای اکولوژیک رودخانه ای را تحت تأثیر قرار می دهند. نتایج نشان می دهند که طی دورۀ مطالعه ، رودخانۀ کارون افزایش طولی داشته و میزان سینوسیتی آن نیز افزایش یافته است. در سال 1991 طول مسیر رودخانۀ کارون 3/3 درصد، سال 2002 برابر با 6/3 درصد و در سال 2007 مساوی با 1/4 درصد نسبت به سال پایۀ 1955 افزایش مسیر داشته است.